klasy szybowców

Data publikacji: 30.11.2021

Udostępnij:

FacebookTwitter

KLASY SZYBOWCÓW, Szwajcaria, 01-10.01.1937

 

 

KLASA OTWARTA

 

Szybowce klasy otwartej nie posiadają ograniczeń i nieformalnie do tej klasy trafiały wszelkie szybowce od początku istnienia sportu szybowcowych nie trafiające do innych klas. Szybowce w klasie otwartej nie posiadają ograniczeń rozpiętości a także możliwość latania solo lub w wersji dwumiejscowej. W 2007 roku FAI zezwala na podniesienie masy całkowitej szybowca do 850 kg z załogą, balastem wodnym itp. Nie ma także ograniczeń w zabudowie silników (motoszybowce) czy załogi dwuosobowej. Klasa Otwarta obowiązuje w zawodach szybowcowych na poziomie krajowym i międzynarodowym. W mistrzostwach Świata klasę otwartą wyodrębniono w 1958 roku podczas 7 Mistrzostw Świata w Lesznie, do dziś klasa figuruje w programie mistrzostw Świata i Europy. Dodatkowo FAI rejestruje szybowcowe rekordy w klasie otwartej, przykłady szybowców klasy otwartej; SZD-29 Zefir 4,  Jantar 2B

 

KLASA STANDARD

 

W latach pięćdziesiątych do konstrukcji szybowców zaczęły trafiać nowe technologie i materiały w tym kompozyty, włókna węglowe, powodują iż najnowsze szybowce stają się znacznie doskonalsze ale też coraz droższe, bardziej skomplikowane i trudniejsze w pilotażu. Kompozyty pozwoliły na wydłużenie rozpiętości skrzydeł, dodatkowo wzrosła wytrzymałość. By lepiej wykorzystać dobre warunki atmosferyczne pojawiają się szybowce z balastem wodnym. Wtedy do OSTIV wpłynął wniosek by utworzyć nową klasę szybowców znacznie tańszych lżejszych i prostszych, dostępnych w każdym aeroklubie. Nowa klasa otrzymała nazwę standard, szybowce otrzymały szereg ograniczeń;

 

rozpiętość ograniczono do 15 m

stałe podwozie

brak mechanizacji skrzydła (klapy, sloty, winglety itp.)

brak radia i urządzeń elektronicznych (komputer pokładowy)

brak balastu wodnego

usterzenie klasyczne (motylkowe było nie dopuszczone)

 

Inauguracja szybowców klasy standard miała miejsce podczas 7 Mistrzostw Świata w Lesznie w 1958 roku. W kolejnych latach obostrzenia klasy standard nieco złagodzono. W latach sześćdziesiąty by poprawić osiągi standardów zaczęto stosować większe obciążenie powierzchni nośnej. Pozwalało to na szybsze przeskoki ale też generowało większą prędkość lądowania czyli pogorszenie bezpieczeństwa. Po zgłoszeniu problemu do OSTIV wysłuchano argumentów i w 1970 roku dopuszczono chowane podwozie a w 1972 roku zezwolono na zrzucany balast wodny. Obecnie podczas zawodów ograniczana jest masa całkowita szybowca do maksymalnie 525 kg i zabroniona mechanizacja płata oprócz lotek. Próby wprowadzenie mechanizacji płatów doprowadziły do powstania nowej klasy 15 metrowej. Przykładowe szybowce klasy standard; Libelle, Cirrus, Discus 2, LS 8, LAK 19

 

KLASA 15 METROWA

 

W latach siedemdziesiątych narastały dyskusje czy do szybowców klasy standard można zastosować klapy lub hamulce aerodynamiczne i ostatecznie standardy pozostały ze skrzydłem bez mechanizacji a jako uzupełnienie powstała nowa klasa szybowców w której rozgrywane są zawody czyli klasa 15 metrowa nie ograniczona. W tej klasie można stosować dowolną mechanizację płata, winglety, balast wodny. dodatkowe napędy pomocnicze (motoszybowce) itp. Jedynym ograniczeniem jest rozpiętość 15 m i masa całkowita w locie nie więcej niż 525 kg. Czyli taka ograniczona klasa otwarta. W mistrzostwach klasa zadebiutowała w 1978 roku podczas 16 Szybowcowych Mistrzostw Świata w Chateauroux, we Francji. W pierwszych latach po włączeniu klasy 15 metrowej do mistrzostw wróżono iż wyprze ona szybowce klasy standard, do dziś obie współistnieją. Dodatkowo w końcu XX wieku na bazie klasy 15 metrowej powstaje jeszcze jedna klasa szybowców czyli klasa 18 metrowa, Kilka przykładowych szybowców 15 metrowych; ASG 29E, JS 3

 

KLASA CLUB

 

Klasa Club jest sposobem na uczciwą sportową rywalizację popularnych szybowców klasy standard starszych z nowszymi konstrukcjami w jednych zawodach. W klasie mogą startować szybowce z ograniczoną rozpiętością do 15 metrów bez mechanizacji skrzydła oraz bez balastu wodnego. Jeśli szybowiec posiada zbiorniki na balast wodny, muszą zostać puste. Masa maksymalna ograniczona została do 525 kg. Ograniczenia techniczne identyczne z szybowcami klasy standard. To co wyróżniało klasę club to współczynniki handicapowe. Jako skalę porównawczą przyjęto szybowiec Cirrus Standard ze współczynnikiem 1.00, starsze szybowce z gorszymi osiągami otrzymują współczynnik podwyższający osiągi na przykład 1.10. Nowsze szybowce otrzymują współczynnik obniżający, dla przykładu Jantar Standard 2 posiada współczynnik 0,97. Podczas zawodów wyniki konkurencji mnożone są przez współczynnik przynależny dla każdego typu szybowa. Do zawodów nie są dopuszczane najnowsze szybowce ze współczynnikiem mniejszym niż 0,94. Konkurencja idealna dla szybowników latających na co dzień w aeroklubach na starszych szybowcach klasy standard. Pierwsze samodzielne Mistrzostwa Świata w Klasie Club zorganizowano w 2001 roku w Gawler w Australii a w 2008 roku klasa została wciągnięta do programu Szybowcowych Mistrzostw Świata organizowanych w Rieti (Włochy) Do dziś (2018) klasa znajduje się w programie mistrzostw Europy i Świata, w klasie Club startują między innymi szybowce; LS-4, ASW 20, LS-1d, Pegase 101A, LS 3, ASW 19B, Libelle H301, SZD – 55

 

KLASA 18 METROWA

 

Nowe materiały i technologie wykorzystywane w szybowcach klasy otwartej powodują iż osiągi wzrastały szybciej w stosunku do innych klas. Dla przykładu szybowiec klasy otwartej Eta o rozpiętości 30,9 m posiada doskonałość ok. 72, szybowiec klasy 15 metrowej; Diana 2 doskonałość +50. Na przełomie XX i XXI wieku w OSTIV zapadła decyzja by utworzyć nową klasę 18 metrową, Jedynymi ograniczeniami jest rozpiętość 18 m i masa całkowita maksymalnie 650 kg, zezwolono na mechanizację skrzydeł, winglety, napęd (czyli motoszybowiec), balast wodny, chowane podwozie itp. Pierwsze mistrzostwa świata w nowej klasie zorganizowano w 2001 roku a po roku włączono klasę do mistrzostw Europy, w następnym roku klasa 18 metrowa trafiła na stałe do programu mistrzostw świata. Przewidywano iż nowa klasa szybowców wyprze z programu klasę 15 metrową, tymczasem w programie szybowcowych mistrzostw świata jest miejsce na obie klasy. Najnowszy polski szybowiec Diana 3 należy do klasy 18 metrowej, Przykładowy szybowcem klasy 18 metrowej jest Diana 3

 

KLASA DWUMIEJSCOWA (20 METROWA)

 

Podczas pierwszych powojennych szybowcowych mistrzostwach świata w latach 1952, 1954 i 1956 zawodnicy rywalizowali w klasie jedno i dwumiejscowej. Wtedy klasa dwumiejscowa nie posiadała dzisiejszych ograniczeń, głównym wyznacznikiem była dwa miejsca dla załogi , W 1958 roku zrezygnowano z rozgrywania zawodów w tej klasie. Przy czym FAI nie zaprzestała rejestracji szybowcowych rekordów świata w klasie dwumiejscowej. 1 października 1997 roku nastąpiły spore zmiany w regulaminach sportowych FAI od tego momentu zaprzestano rejestracji oddzielnych rekordów dla szybowców dwumiejscowych a wyniki uzyskane na szybowcach dwumiejscowych i motoszybowcach mieszczą się w klasie szybowców klasy otwartej. Od początku XXI wieku powrócił pomysł by wprowadzić do zawodów szybowcowych klasę dwumiejscową, tym razem chodziło o rywalizację na tańszych szybowcach dwumiejscowych szkolnych dlatego też ograniczono rozpiętość do 20 m i masę całkowitą MTOW do 750 kg. Dwumiejscówki powróciły do mistrzostw świata w 2014 roku podczas 33 mistrzostw w Räyskälä i w zamian zniknęła klasa światowa. W 2016 roku po dyskusjach podniesiono limit masy całkowitej MTOW do 800 kg, W zawodach niższej rangi stosowane są współczynniki handicapowe. Przykładowe szybowce klasy to; DG1001, ARCUS_M, Duo Discus

 

SZYBOWCE ULTRALEKKIE

 

Nowa klasa powstała w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, od początku można było w niej ustanawiać rekordy świata. 15 lipca 1995 roku jako pierwszy skorzystał William G OSOBA z USA. Szybowce ultralekkie jakoś do dziś nie doczekały się zawodów rangi mistrzostw kontynentu i mistrzostw świata. Służą do latania przyjemnościowego ewentualnie najlepsi ustanawiają rekordy notowane przez FAI. Początkowo MTOW (masa całkowita) wynosiła 250 kg w 2016 roku zmodyfikowano ograniczenia i w sytuacji motoszybowca MTOW podniesiono do 300 kg a w przypadku motoszybowców elektrycznych MTOW podniesiono do 350 kg. By spopularyzować ten sposób latania szybowce ultralekkie wyjęto z pod jurysdykcji EASA dzięki czemu znacznie łatwiejsze stały się warunki certyfikacji nowych szybowców. 25 kwietnia 2009 James M PAYNE jako pierwszy pokonał na „ultralekkim” dystans 1000 km udowadniając że w najlżejszych konstrukcjach tkwią spore możliwości

 

KLASA ŚWIATOWA

 

Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku FAI ogłasza konkurs na prosty i tani szybowiec, na monotypie w przyszłości miały być rozgrywane zawody szybowcowe. Pomysł nie nowy, w 1938 roku rozpisano podobny konkurs na monotyp szybowca na jakim będą rywalizować zawodnicy podczas Igrzysk Olimpijskich w 1940 roku. Wtedy wygrał Meise-Olympia, wybuch II wojny światowej uniemożliwił rozegranie Igrzysk.

Nowy współczesny konkurs FAI na szybowiec klasy światowej rozpisano na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Napłynęły 42 projekty, do ścisłego finału zakwalifikowano 7 projektów. W 1994 roku ogłoszono zwycięzcę i był nim polski szybowiec PW 5 Smyk. By był to prawdziwy monotyp produkowano je w jednych zakładach w Świdniku a od 2001 zakłady w Bielsku Białej. W 1997 roku rozegrano pierwsze mistrzostwa świata w klasie światowej przy okazji pierwszych Igrzysk Lotniczych. Po pięciu kolejnych mistrzostwach świata w 2008 roku klasę włączono do programu Szybowcowych Mistrzostw Świata ale był to początek końca. Następne mistrzostwa w 2010 roku rozegrano normalnie a w kolejnych w 2013 roku wystawiono klasę światową po raz ostatni. Klasa światowa nie przypadła do gustu FAI, wszystkie szybowce miały być monotypem nie różniącym się żadnymi szczegółami. W miejsce klasy światowej powstaje klasa 13,5 metrowa. W klasie światowej ustanawiano rekordy rejestrowane przez FAI, pierwszy zarejestrowano z datą 16 maja 1998 roku, ostatni 30 lipca 2015. Szansa na rejestracja rekordów istniała do końca 2015 od tego czasu obowiązujące rekordy w klasie zostały zamrożone. W 2015 roku w miejsce klasy światowej w zawodach szybowcowych wprowadzono klasę 13.5 m

 

KLASA 13,5 METROWA

 

Najnowsza klasa wśród szybowców zatwierdzona przez OSTIV, będąca następcą mało perspektywicznej klasy Światowej. Jak sama nazwa wskazuję w klasie obowiązuje ograniczenie rozpiętości do 13.5 m a dodatkowymi ograniczeniami są obciążenie powierzchni nośnej nie więcej niż 35 kg/m2 Masa całkowita MTOW 250 kg, w wersji z dodatkowym napędem MTOW 300 kg a w sytuacji napędu elektrycznego MTOW 350 kg. Poza tym istnieje pełna dowolność, dozwolona jest mechanizacja płatów, balast wodny, dodatkowe napędy (motoszybowiec) największą zaletą jest to iż praktycznie każda wytwórnia może wybudować szybowiec w nowej klasie. W 2015 roku rozegrano pierwsze mistrzostwa świata w Puciunai na Litwie a w 2016 roku ustanowione pierwsze rekordy świata. O możliwościach nowej klasy niech świadczy pierwszy rekord świata zgłoszony do FAI Daniel SAZHIN USA przeleciał 8 maja 2016 1002.6 km